Türkiye “BOR” madeninin neresinde!
Bor elementinden çıkarılan yararlı sonuçlar nelerdir?Bor çalışmalarından,dan neler çıkardık!?
Borlu Çimento
samsunhaberci.com-Klinker hammaddesine kolemanit ilavesi ile üretilen borlu aktif belit çimentosu Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği ile yapılan işbirliği kapsamında geliştirilmiş, geliştirilen çimento için patent belgesi alınmış ve TS 13353 kodu ile TSE standardı oluşturulmuştur. DSİ-Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol Daire Başkanlığı ile işbirliği içinde yürütülen proje kapsamında borlu aktif belit çimento ile üretilen betonun özellikleri incelenmiş ve proje raporu “BOREN Yayın no:1” olarak yayımlanmıştır. Borlu çimento ile 3.600 m beton yol ile su kanalı kaplaması yapılmıştır. Karayolu performansı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından izlenirken, su kanalı beton performansı ise DSİ tarafından izlenmektedir. Ticari üretim veya kamu yatırımlarında kullanılmasına yönelik girişimlerimiz devam etmektedir.
Sodyum Bor hidrür
Enstitümüz ve TÜBİTAK-MAM Kimya Enstitüsü işbirliğinde yürütülerek tamamlanan “Sodyum Bor Hidrür Sentezi ve Pilot Üretimi” başlıklı proje kapsamında yapılan çalışmalar neticesinde TÜBİTAK MAM yerleşkesinde 12 (m)x 8 (m) alan üzerinde, 2 kg/şarj kapasiteli sodyum borhidrür üretimi pilot tesisi kurulmuş olup pilot tesiste aynı zamanda trimetilborat üretimi de gerçekleştirilebilmektedir. Projede üretilen ürünün ticarileşmesine yönelik olarak 02.04.2009 tarihinde sanayi temsilcilerinin katılımı ile endüstriyel üretime geçiş için bilgilendirme toplantısı yapılmıştır. Sanayileşme çalışmaları devam etmektedir.
Trimetil Borat
Enstitümüz tarafından desteklenen ve İstanbul Teknik Üniversitesinde yürütülen proje kapsamında sentezlenen ürünün üretim teknolojisine yönelik patent belgesi alınmıştır. Aynı ürün sodyum bor hidrür üretiminde yan ürün olarak da üretilebilmektedir.
Yakıt Pili
Enstitümüz ve TÜBİTAK-MAM Enerji Enstitüsü işbirliğinde yürütülen projeler kapsamında 100 Watt ve 1 kWatt gücünde iki adet doğrudan sodyum bor hidrürlü yakıt pili (DSBH-YP) üretimi gerçekleştirilmiştir. “Sodyum Borhidrür Yakıt Pilli Araç” başlıklı projede araç uygulamasında kullanılmak üzere 3 kW yakıt pili (%95 oranında yerli üretim) üretimi gerçekleştirilmiştir. Plakalar, katalizörler ve membran elektrot üniteleri proje kapsamında üretilerek yakıt pili sistemi entegrasyonu yapılmıştır. Araç 80 km/saat hıza çıkabilmekte olup, tam depo ile 150 km yol alabilmektedir.
BOREN ve TÜBİTAK-MAM işbirliği ile TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü bünyesinde kurulan “BOREN TÜBİTAK-MAM Bor ve Hidrojen Teknolojileri Yetkinlik Merkezi”nde, yakıt pili konusunda bugüne kadar desteklenen projeler kapsamında elde edilen teknoloji, altyapı, bilgi birikimi ve ürünlerin farklı alanlarda uygulamalarına yönelik çalışmalar yürütülmektedir.
Bor Katkılı Seramik
Seramiklerin sırlama işlemlerinde bor kullanılırken, Seramik Araştırma Merkezi (SAM) ile yapılan işbirliği ile seramik bünyede bor kullanımına yönelik çalışma yürütülmüş ve bor kullanımının seramiklerin dayanımı yanında üretim sıcaklığının düşmesini ve üretim hızının artmasını sağladığı ortaya konulmuştur. Proje sonuçları değişik ortamlarda sektörle paylaşılmıştır.
Bor katkılı Tuğla Üretimi
Tuğla üretiminde ana hammadde pomza/perlit karışımına çimento yerine bağlayıcı olarak B2O3 ve bor atık katkısı ile daha hafif, yüksek mukavemette ürün elde edilmesi ve inşaat sektörüne yeni bir ürün kazandırılması hedeflenmiştir. Bu amaçla, “Endüstriyel Ölçekte Bor Katkılı Perlit/Pomza Tuğla Üretimi ve Fizikomekanik Özelliklerinin Belirlenmesi” başlıklı proje çalışmasında, laboratuvar ölçeğinde denemeler tamamlanmıştır. Çalışmalarda üretilen tuğlalar üzerinde yapılan analizlerde, yüksek mukavemet değerleri (2.5-3.5 MPa), düşük birim hacim ağırlık (300-600 kg/m3), düşük ısı iletim (0.09-0.12 W/mK) ve yüksek ses tutma (40-50 dB) özelliği tespit edilmiştir.
Güç Tutuşur Ahşap Levha
Kastamonu Ağaç Sanayii ile yapılan işbirliği çerçevesinde bor kimyasallarının alev geciktirici olarak kullanımına yönelik ön araştırma ve deneme üretimleri yapılmıştır. B1 ve B2 yanmazlık testleri yapılan numunelerin B2 sınıfını sağladığı, B1 sınıfını sağlamaya yakın olduğu tespit edilmiştir.
Bor Nitrür Kaplamalar
PVD Magnetron Saçtırma Üretim Teknolojisi kullanılarak hegzagonal bor nitrür kaynaktan kübik bor nitrür kaplama geliştirilmiştir. Yerli bir firma tarafından üretilen cihazla yapılan kaplamaların karakterizasyon işlemleri yanında kesici takımlar ve kalıplar başta olmak üzere değişik uygulamalardaki performans ölçümlerinden olumlu sonuçlar alınmıştır.
TİCARİLEŞEN ÜRÜNLER
Tarım Bor-Ahşap Bor:
Enstitümüz ile ODTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü arasında imzalanan protokol ile kurulan pilot tesiste üretilen tarım bor-ahşap bor ürünü için patent belgesi alınmış, lisans sözleşmesi yapılarak üretim hakkı BM Bor Teknolojileri Araştırma ve Geliştirme Şirketine verilmiştir.
Ürünün üretimine ilişkin teknik bilgileri içeren rapor Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile paylaşılmış, Bandırma Bor İşletme Müdürlüğü bünyesinde kurulan 8 bin tonluk tesisle Etidot-67 ticari adıyla üretime başlanmıştır.
Çinko Borat:
ODTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü ile yapılan işbirliği çerçevesinde yürütülen proje kapsamında sentezlenen ve aynı bölümde kurulan pilot tesiste pilot üretimi yapılan çinko borat için patent belgesi alınmış, lisans sözleşmesi yapılarak üretim hakkı BM Bor Teknolojileri Araştırma ve Geliştirme Şirketi ile MELOS A.Ş. ‘ye verilmiştir. Yurt içi ihtiyacın karşılanması yanında, yurt dışı satışlar da yapılmaktadır.
Bor Nitrür:
Enstitümüz tarafından desteklenen BORTEK Bor Teknolojileri Ltd. Şti tarafından nano boyutta bor nitrür üretimi yapılmaktadır. Sipariş üzere yurt içi ihtiyaç karşılanırken, firma tarafından geliştirilen motor katkı yağlarının üretiminde de kullanılmaktadır. Firma ile yapılan protkol ile, bor nitrür kullanımını yaygınlaştırmak üzere araştırma ve uygulama çalışmaları yürütülmektedir. Atılım üniversitesinde kurulan BOREN Bor Kaplama Yetkinlik Merkezinde bor nitrür kaplama işlemleri devam ederken, diğer taraftan bor nitrürün katı yağlayıcı olarak katkı yağlarında enerji tasarrufu amacıyla kullanılmasına yönelik araştırma ve uygulama çalışmaları devam etmektedir.
Elementel Bor:
Enstitümüz tarafından desteklenen PAVEZYUM Kimya Sanayi Tic. A.Ş. tarafından %90 ve %95 amorf elementel bor ile % 98 saflıkta kristal elementel bor üretimi yapılmaktadır. Ürünleri geliştirme çalışmaları yanında pazar potansiyelini artırma çabaları da sürmektedir. Firma, %99 saflıkta elementel amorf bor üretimini hedeflemektedir.
MgB2 Süperiletken:
Enstitümüz desteğinde yürütülen proje kapsamında PAVEZYUM Kimya Sanayi Tic. A.Ş. tarafından başarı ile üretilmiştir. Siparişe bağlı olarak üretim yapılmaktadır.
Selülozik İzolasyon:
Enstitümüzün kuruluşundan itibaren selülozik izolasyon malzemesi üretimi konusunda Çağ Mühendislik ve YALİZ Yapı firmaları işbirliği yapılmıştır. Halen her iki firma tarafından pulp formunda selülozik izolasyon malzemesi üretilmektedir. YALİZ Yalıtım firmasının ürünü levha formuna dönüştürme süreci devam etmektedir.
Yukarıda sözü edilen malzeme lerden farklı alanlarda BOR la ilgili yararlı sonuçlar alınmaya devam etmekte olup,Türkiye devlet olarak BOR Madenini geçte olsa fark etmiştir.bu souçlardan bu açıkca anlaşılmaktadır.samsunhaberci.com
Kaynak:boren.gov.tr
OkumaSayısı 467
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)